ปลั๊กไฟกับอุปกรณ์ดนตรี เรื่องที่ไม่ควรมองข้าม
เวลาที่เราซื้ออุปกรณ์ดนตรีหรือตู้แอมป์สำหรับซ้อมหรือออกงาน เราอาจจะเคยสังเกตุและสงสัยว่า ทำไมบางครั้งปลั๊กไฟที่มากับอุปกรณ์ก็มีสามขา แต่บางอุปกรณ์มีลักษณะหัวโตแต่มีขาแค่สองขา แบบไหนกันแน่ที่ปลอดภัย เหมาะสม และเราควรใช้แบบไหน บทความนี้มีคำตอบครับ
ก่อนอื่นเราจะกล่าวถึงมาตรฐานความปลอดภัยก่อนนะครับ ปลั๊กไฟที่ปลอดภัยตามมาตรฐานสากลควรจะมีขาเสียบทั้งหมด 3 ขา โดยแต่ละขาจะทำหน้าที่แตกต่างกันดังนี้
– ขาที่ 1 G (Ground or earth) เป็นขาที่เชื่อมต่อกับรูที่เป็นกราวด์หรือสายดิน ข้อสังเกตุ จะเป็นขาที่อยู่ตรงกลาง และมีขนาดขายาวกว่าขาอื่นๆเล็กน้อย เนื่องจากผู้ออกแบบต้องการให้เมื่อเราเสียบปลั๊กขากราวด์จะสัมผัสกันก่อนขาอื่นๆ ขานี้มีไว้เพื่อป้องกันอันตรายที่เกิดจากไฟฟ้ารั่วหรือลัดวงจรขณะที่เราใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าหรือเครื่องดนตรี อย่าลืมว่าเวลาเราเล่นดนตรีไม่ว่าจะเป็นกีตาร์หรือเบสนั้น จะเชื่อมต่อกับแอมป์โดยผ่านทางสายแจ็คเสมอ
– ขาที่ 2 ขา L (Line or Hot) จะเป็นขาที่อยู่ทางซ้ายมือเมื่อเราหันขากราวด์เข้าหาตัวเราเอง ขานี้มีไว้สำหรับเชื่อมต่อกับรูที่เป็นแรงดันไฟฟ้า(220 โวลต์) ทำหน้าที่นำไฟฟ้าจากแหล่งจ่ายเข้าสู่อุปกรณ์ไฟฟ้าหรือแอมป์ของเรา ปลั๊กไฟบางรุ่นจะให้ขาLineเป็นสีทอง
– ขาที่ 3 ขา N (Neutral) จะเป็นขาที่อยู่ทางขวามือเมื่อเราหันกราวด์เข้าหาตัวเราเอง เป็นขาที่เชื่อมต่อกับรูที่ไม่มีแรงดันไฟฟ้ามีหน้าที่นำกระแสไฟฟ้าให้ไหลเวียนได้ครบวงจร
จากมาตรฐานดังกล่าวจึงสรุปได้ว่า เราควรใช้ปลั๊กไฟที่มี 3 ขา นอกจากจะเพื่อความปลอดภัยของตัวเราเองแล้ว ยังช่วยยืดอายุของอุปกรณ์ดนตรีหรือแอมป์ตัวโปรดของเราได้อีกด้วย จากข้อสรุปดังกล่าว จึงนำมาสู่คำถามต่อมาคือ ทำไมบางอุปกรณ์จึงมีขนาดกลมใหญ่และมีขาแค่สองขา เราจะมีวิธีการใช้งานอย่างไรให้ถูกต้อง
คำตอบก็คือ ปลั๊กชนิดนี้เรียกว่าปลั๊ก SCHUKO อ่านว่า ชูโก้ เป็นภาษาเยอรมัน โดยปลั๊ก SCHUKO นั้นจะมีลักษณะทางกายภาพคือ มีขาขนาดกลมใหญ่ 2 ขาและหัวโต(เนื่องจากคนทางยุโรปตัวโตมือใหญ่จะได้จับถนัด)ปลั๊กชนิดนี้จะมีกราวด์อยู่ด้านข้าง เนื่องจากเต้ารับของต่างประเทศจะมีลักษณะเป็นหลุมมีรูสองรูด้านในและหน้าสัมผัสกราวด์อยู่ด้านข้างทั้งสองด้าน โดยหลุมนี้จะมีขนาดพอดีกับปลั๊ก SCHUKO เมื่อเสียบเข้าไปจะแน่นพอดี กราวด์ด้านข้างจะสัมผัสกันก่อน Line กับ Neutral โอกาสที่มืคนจะสัมผัสโดน Line จึงแทบไม่มีเลย
สาเหตุที่ปลั๊กไฟจากอุปกรณ์เครื่องดนตรี หรือแอมป์ต่างๆเป็นปลั๊กไฟแบบ SCHUKO นั้น ก็เนื่องสินค้าส่วนใหญ่เป็นสินค้านำเข้าซึ่งอิงกับมาตรฐานของทางยุโรป เมื่อมาใช้กับอุปกรณ์บ้านเราจึงเกิดปัญหาเพราะเต้ารับบ้านเราเป็นแบบแบน เมื่อเสียบใช้งานกราวด์จะไม่ได้รับการเชื่อมต่อจึงอาจเกิดอันตรายทั้งกับตัวผู้ใช้และอุปกรณ์ได้
ดังนั้นเพื่อการใช้งานที่ปลอดภัย เราควรจะเปลี่ยนหัวปลั๊กใหม่ให้เป็นแบบสามขา หรือซื้อหัวแปลงปลั๊กจากแบบ SCHUKO เป็นแบบสามขา ซึ่งอุปกรณ์ทั้งสองชนิดนี้หาซื้อได้ตามร้านอุปกรณ์ไฟฟ้าชั้นนำ หรือร้านอุปกรณ์ตบแต่งบ้านชั้นนำทั่วไปได้ครับ นอกเหนือจากความสุขในการเล่นดนตรีแล้ว ความปลอดภัยในการใช้งานอุปกรณ์ดนตรีที่ใช้ไฟฟ้าก็เป็นสิ่งที่ไม่อาจละเลยได้ มาปรับปรุงอุปกรณ์ของเราให้ถูกต้องปลอดภัยกันนะครับ
